PSIAK W DOMUU WETERYNARZA

Dysplazja stawów biodrowych u psa – czy to wyrok?

Dysplazja stawów biodrowych (canine hip dysplasia, HD) to jedno z najczęstszych schorzeń ortopedycznych występujących u psów.

Dla zrozumienia jego istoty niezbędna jest znajomość anatomii prawidłowego stawu biodrowego – jest to staw kulisty utworzony z głowy kości udowej i panewki miednicznej, wyposażonej w obrąbek panewkowy. Stabilność tej konstrukcji nadają elementy takie jak:

  • torebka stawowa,
  • więzadło głowy kości udowej,
  • więzadło przezpanewkowe,
  • mięśnie miednicy.

Istotą tego schorzenia jest nieprawidłowa budowa głowy kości udowej i/lub panewki miednicznej, skutkująca niedokładnym dopasowaniem głowy kości udowej do panewki.

To z kolei wywołuje okresowe stany zapalne, które z czasem prowadzą do powstawania zmian zwyrodnieniowych (DJD). Zwykle schorzenie jest obustronne.

źródło: https://vcahospitals.com/know-your-pet/hip-dysplasia-in-dogs

Dysplazja – występowanie

Dysplazja najczęściej dotyczy psów ras dużych i olbrzymich, choć zdarza się również u ras małych oraz kotów. W szczególności predysponowane są:

  • owczarki niemieckie
  • rottweilery
  • golden retrievery
  • labrador retrievery
  • dogi niemieckie
  • owczarki środkowoazjatyckie
  • owczarki kaukaskie
  • mastiffy
  • nowofunlandy
  • berneńskie psy pasterskie

Dysplazja – etiologia

Etiologia schorzenia jest złożona. Bezpośrednią przyczyną są czynniki genetyczne, natomiast na manifestowanie się i zaawansowanie zmian wpływają czynniki środowiskowe. Zalicza do nich się:

  • żywienie
  • nadmierna podaż wapnia, witaminy D3 i związków energetycznych
  • przekarmianie prowadzące do otyłości
  • zbyt intensywny wysiłek fizyczny
  • szybki wzrost zwierzęcia

Dysplazja stawów biodrowych jest chorobą dziedziczną.

Determinują ją liczne geny, odpowiadające m.in. za kształt i rozmiar elementów anatomicznych stawu, relację pomiędzy nimi, muskulaturę, unerwienie, itd.

Ekspresja genów przekazanych przez rodziców modyfikowana może być przez czynniki środowiskowe, które samoistnie nie wywołują schorzenia. Wpływają jednak na jego pojawianie się i zaawansowanie u predysponowanych genetycznie psów.

Nie przekarmiaj!

Szczególne znaczenie ma zbyt intensywny przyrost masy ciała (spowodowany m.in. przekarmianiem, czy zbyt dużą podażą energii), głównie mięśni i tkanki tłuszczowej szczeniąt, których układ kostny nie jest jeszcze do końca rozwinięty.

Powoduje to deformację chrząstek, które w tym wieku są jeszcze elastyczne i podatne na uszkodzenia.

Dysplazja – patogeneza

Zwierzęta rodzą się z prawidłowymi stawami biodrowymi, jednak szybko dochodzi do powstawania i rozwoju zmian w ich obrębie.

W ciągu kilku tygodni po urodzeniu dochodzi do:

  • rozciągnięcia torebek stawowych i więzadła głowy kości udowej,
  • zapalenia błony maziowej,
  • rozrostu tkanki łącznej włóknistej w obrębie głowy kości udowej
  • powstawania łagodnych zmian w chrząstce i mazi stawowej.

Rozciągnięcie torebki stawowej i więzadła głowy kości udowej prowadzi do nadmiernego rozluźnienia w stawie biodrowym, co skutkuje podwichnięciem stawu, czyli częściową separacją głowy kości udowej i panewki.

Konsekwencją jest nierównomierny rozkład sił działających na staw. Ich koncentracja ma miejsce w przyśrodkowej części głowy kości udowej i grzbietowej części obrąbka panewki. To opóźnia kostnienie tych struktur.

Z przeciwną sytuacją mamy do czynienia w bocznej części głowy kości udowej i brzuszno-przyśrodkowej części panewki. Siły działające w tych miejscach są mniejsze, co skutkuje szybszym kostnieniem w tych rejonach.

Różnice w tempie kostnienia poszczególnych elementów stawu prowadzą do jego niestabilności. Ponadto nierównomierny rozkład sił działających na staw prowadzi do mikrourazów chrząstki. Z kolei ona gojąc się staje się twardsza i mniej odporna na amortyzowanie wstrząsów.

Obciążenia przenoszone są coraz bardziej w głąb, aż do podchrzęstej tkanki kostnej, co skutkuje jej stwardnieniem, czyli sklerotyzacją.

Stanowi to podłoże do tworzenia się zmian zwyrodnieniowych. Włókna Sharpey’a znajdujące się w obrębie okostnej ulegają rozerwaniu. To skutkuje tworzeniem osteofitów, czyli wyrośli kostnych w obrębie krawędzi powierzchni stawowych.

Zmiany zwyrodnieniowe postępują aż do momentu, kiedy dysplazja osiągnie zaawansowaną postać. Czym się ona charakteryzuje?

  • zwyrodnieniem chrząstki,
  • ścieńczeniem torebki stawowej,
  • rozciągnięciem lub pęknięciem więzadeł,
  • zmianami rozrostowymi w obrębie panewki,
  • zwężeniem szyjki kości udowej,
  • spłyceniem panewki,
  • spłaszczeniem głowy kości udowej,
  • atrofia mięśni pośladków i ud.

Postępująca niestabilność w stawie doprowadzić może do całkowitego zwichnięcia stawu biodrowego, czyli „wypadnięcia” głowy z panewki.

Dysplazja – objawy kliniczne

Wyróżniamy dwie grupy pacjentów

  1. psy młode, między 3-12 miesiącem życia, manifestujące pierwsze objawy schorzenia
  2. psy starsze ze schorzeniem przewlekłym

Objawy u psów młodych:

  • jednostronne i nagłe pojawienie się,
  • nagły spadek aktywności,
  • objawy bólowe w obrębie kończyny miednicznej,
  • trudności we wstawaniu,
  • niechęć do poruszania się – chodzenia, biegania, wchodzenia po schodach,
  • „bunny-hopping” – sposób poruszania się podobny do króliczych skoków,

 

  • pozytywny wynik testu Ortolaniego.

Objawy u psów starszych, ze schorzeniem przewlekłym:

  • wynikają w dużej mierze ze zmian zwyrodnieniowych powstałych w obrębie stawu,
  • kulawizna jedno- lub obustronna,
  • ból w obrębie kończyn miednicznych, zwłaszcza po intensywnym lub długotrwałym wysiłku;
  • chwiejny chód, „bunny-hopping”;
  • krepitacja (charakterystyczny szmer);
  • zanik mięśni ud i pośladków, hipertrofia mięśni kończyn piersiowych;
  • wynik testu Ortolaniego może być negatywny u psów starszych z zaawansowanymi zmianami degeneracyjnymi przez płytkość panewki i zwłóknienie torebki stawowej.

Dysplazja – diagnostyka

Opiera się na badaniu fizykalnym oraz rentgenowskim. Podstawą do postawienia rozpoznania choroby jest badanie rentgenowskie, ale u młodych psów zmiany w obrazie RTG na wczesnym etapie choroby mogą być niewidoczne.

Pomocne jest wówczas badanie palpacyjne obejmujące testy Ortolaniego, Barlowa i Bardensa.

  • Test Ortolaniego wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Zwierzę leży na grzbiecie z kolanami ułożonymi równolegle do siebie i prostopadle do stołu. Badanie polega na wywołaniu podwichnięcia w stawie biodrowym poprzez naciśnięcie na kończynę, a następnie odwiedzeniu jej od ciała. To powoduje powrót główki kości do panewki stawowej. Towarzyszy temu „kliknięcie” lub wyczucie przeskoku i oznacza pozytywny wynik próby (czyli skłonność do wystąpienia dysplazji). Test służy ocenie predyspozycji do wystąpienia dysplazji u danego zwierzęcia. Wskazane jest wykonywanie go powyżej 4 miesiąca życia (szczenięta rodzą się z „luźnymi” stawami biodrowymi i luz ten jest w pierwszych miesiącach życia fizjologiczny).

  • Test Barlowa również wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym u zwierzęcia leżącego na grzbiecie, miednicą w kierunku badającego. Badanie polega na wyczuwaniu palcami przemieszczenia głowy kości udowej poza panewkę stawu biodrowego. Lekarz jedną ręką obejmuje miednicę z kciukiem ułożonym na spojeniu łonowym i pozostałymi palcami na kości krzyżowej, drugą ręką obejmuje udo, z kciukiem na przyśrodkowej powierzchni uda. Wywierając lekki ucisk na kolana badający przywodzi uda czekając na przeskok lub „kliknięcie”, które towarzyszą podwichnięciu głowy kości udowej. Kliknięcie/przeskok oznaczają pozytywny wynik próby.

 

  • Test Bardensa także wymaga głębokiej sedacji lub znieczulenia ogólnego. Wykonywany jest u zwierząt w wieku 6-8 tygodni. Pozwala z 83% skutecznością ocenić predyspozycję do późniejszego wystąpienia dysplazji stawów biodrowych. Do badania lewego stawu szczenię układane jest na prawym boku, miednicą w kierunku badającego. Lekarz opiera kciuk prawej ręki na guzie kulszowym większym, palec środkowy na guzie biodrowym, a palec wskazujący na krętarzu większym. Lewą ręką obejmuje udo i naciska na nie tak, aby wypchnąć głowę kości udowej z panewki. Palec umieszczony na krętarzu służy do oceny i pomiaru przemieszczenia, które wyrażane jest w milimetrach. Wartość do 2mm klasyfikuje staw jako prawidłowy.

Diagnostyka RTG

Najczęściej zwierzę wymaga uspokojenia farmakologicznego. Wykonywane są zwykle 3 projekcje:

  • VD – brzuszno-grzbietowa (zwierzę ułożone na grzbiecie, tylne kończyny skręcone do wewnątrz);
  • „na żabę”;
  • radiogram służący do pomiaru indeksu dystrakcji (DI; wskaźnik ten mówi o stopniu „luźności” stawu);

Na podstawie radiogramów w projekcji VD możliwa jest ocena kąta Norberga – jest to kąt zmierzony pomiędzy linią łączącą środki głów kości udowych a linią wychodzącą ze środka głowy kości udowej i styczną do przedniego rąbka panewki miednicy. Jego wartość powinna wynosić powyżej 105° (u niektórych ras wartość ta jest niższa).

źródła: http://pointseastwest.com/x-rays-normal-hips-vs-severe-dog-hip-dysplasia/normal-hips-rads/ http://roch-vet.pl/wp-content/uploads/2014/11/rtg-%C5%BCaba2-2.jpg

Do diagnostyki schorzenia wykorzystywana jest również artroskopia, polegająca na wprowadzeniu urządzenia zwanego artroskopem do stawu poprzez niewielkie nacięcia. Pozwala na bezpośrednią ocenę chrząstki stawowej, więzadła głowy kości udowej i obrąbka panewki.

Dysplazja – leczenie

Terapia dysplazji stawów biodrowych obejmuje leczenie zachowawcze oraz chirurgiczne.

Leczenie zachowawcze obejmuje kontrolę masy ciała, odpowiednie żywienie i właściwą aktywność fizyczną, farmakoterapię, laseroterapię oraz fizykoterapię. Ogromną rolę w poprawie jakości życia i ograniczeniu dalszego rozwoju choroby odgrywa właściciel.

  • Kontrola masy ciała

Psów cierpiących na dysplazję stawów biodrowych często dotyczy również problem otyłości. Redukcję masy ciała należy przeprowadzić poprzez zmianę żywienia oraz włączenie aktywności fizycznej. Rodzaj aktywności powinien być dostosowany do wieku oraz stanu zwierzęcia.

Przyjąć należy zasadę, że im cięższe jest zwierzę, tym ruch powinien być spokojniejszy. Należy unikać gwałtownych skoków i biegania, ponieważ powodują one znaczne obciążenie chrząstek stawowych, co może prowadzić do zwyrodnienia i pogarszać istniejący stan.

Najlepszymi formami aktywności fizycznej dla zwierząt z HD są pływanie oraz krótkie i częste spacery po wysokich trawach. Pozwalają one zwiększenie siły mięśniowej oraz zakresu ruchów.

Szczególnie dobre efekty przynosi pływanie – zwierzęta, dzięki zjawisku wyporności i efektowi zmniejszenia ciężaru ciała, mogą efektywnie wykonywać ćwiczenia bez nadmiernego obciążenia tkanek.

  • Terapia farmakologiczna

Zwyrodnieniom kostno-stawowym zwykle towarzyszy ból i stan zapalny. Podstawą leczenia są w takich przypadkach niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ) zalecone przez lekarza weterynarii.

Wykazano również, że iniekcje polisulfonylowanych glikozoaminoglikanów ograniczają aktywność niektórych enzymów katabolicznych (odpowiadających za procesy rozkładu), których działanie obserwuje się w stawach objętych stanem zapalnym.

Wzmagają one ponadto aktywność niektórych enzymów przyczyniających się do odbudowy chrząstki oraz stymulują produkcję kolagenu, proteoglikanów i kwasu hialuronowego.

  • Laseroterapia

Terapia laserowa przede wszystkim wywiera działanie na istniejące zapalenie – zmniejsza syntezę i wydzielanie prostaglandyn prozapalnych (czyli czynników biorących udział w powstawaniu stanu zapalnego), jednocześnie stymulując produkcję prostaglandyn hamujących stan zapalny.

  • Zabiegi fizykoterapeutyczne

Pod tym pojęciem kryją się krioterapia, terapia ciepłem, masaż leczniczy, rozciąganie i rehabilitacja. Łagodne ćwiczenia należy wdrożyć dość wcześnie. Aktywność obejmuje krótkie spacery na smyczy w wolnym tempie, spacery na bieżni wodnej lub pływanie.

  • Leczenie chirurgiczne

  1. Młodzieńcze zespolenie miedniczne (IPS) – symfizjodeza
  • metoda stosowana u szczeniąt poniżej 20 tygodnia życia; w tym okresie psy nie wykazują objawów klinicznych, dlatego decyzja o wykonaniu zabiegu opiera się na testach przesiewowych
  • zabieg polega na zniszczeniu płytki wzrostowej w obrębie spojenia łonowego za pomocą ablacji prądem; powoduje to dalszy wzrost kości biodrowej z zatrzymaniem wzrostu w obrębie kości łonowej, w efekcie czego panewka obraca się w kierunku dobrzusznym

2. Osteotomia miednicy (TPO)

  • metoda zalecana u psów młodych, pracujących
  • potrójna osteotomia miednicy polega na uwolnieniu przyczepu mięśnia grzebieniastego i wykonaniu osteotomii (przecięcia) kości miednicy – łonowej, kulszowej i biodrowej
  • zabieg umożliwia obrócenie panewki o odpowiedni kąt

3. Osteotomia głowy i szyi kości udowej (FHO)

  • zabieg polega na usunięciu głowy i szyi kości udowej, w wyniku czego wytwarza się staw rzekomy – funkcję stawu przejmują mięśnie miednicy
  • metoda ta stosowana jest u pacjentów, u których wystąpiło całkowite zwichnięcie stawu biodrowego lub ze znacznymi zmianami zwyrodnieniowymi

4. Endoprotezowanie stawu biodrowego (THR)

  • zabieg ten uznawany jest za ratujący życie, w momencie gdy staw biodrowy nie może być naprawiony
  • wykonywany w możliwie najpóźniejszym okresie życia, ponieważ proteza stanowi stałe źródło degeneracji panewki miednicznej
  • polega na usunięciu stawu biodrowego i zastąpieniu go sztucznym

Żywienie w leczeniu i profilaktyce dysplazji stawów biodrowych

Sposób żywienia odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu oraz terapii omawianego schorzenia. O dietę należy zadbać już od okresu szczenięcego. Dawka pokarmowa dla szczeniąt powinna pokrywać zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki pokarmowe, energię, związki mineralne i witaminy.

Szczególną uwagę w prewencji schorzeń układu kostnego należy zwrócić na energię i ilość wapnia w diecie. U szczeniąt otrzymujących zbyt dużo związków energetycznych (tłuszczów i węglowodanów), może się pojawić nadwaga, a następnie otyłość, predysponująca do schorzeń stawów.

Uwaga na wapń!

Zapotrzebowanie na wapń szczeniąt ras dużych wynosi 0,7-1,2% w suchej masie karmy, a jego stosunek do fosforu powinien wynosić 1:1 – 1,5:1 w suchej masie.

Podaż zbyt dużej ilości wapnia zwiększa ryzyko wystąpienia objawów chorób ortopedycznych.

Najczęściej nadmierna zawartość tego mikroelementu w pożywieniu jest rezultatem jednoczesnego podawania zbilansowanej gotowej karmy oraz preparatów wapniowych. Nie należy więc dodawać wapnia do pełnoporcjowej karmy.

Paradoksalnie jego zbyt wysoki poziom może spowolnić tempo wzrostu zwierzęcia, a w przypadku jednoczesnego przedłużonego podawania witaminy D3 może dojść do spadku wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego.

A co z tłuszczem?

W profilaktyce i leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów stosowane są podawane doustnie kwasy tłuszczowe omega-3, związki ochraniające chrząstkę stawową i przeciwulteniaczy.

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 wykazują działanie przeciwzapalne i ochronne wobec stawów. Należą do nich m.in. kwas eikozapentaenowy (EPA) oraz dokozaheksaenowy (DHA). Badania wykazały poprawę stanu zdrowia zwierząt cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawów po wprowadzeniu do ich diety kwasów DHA i EPA.

Do związków zwanych chondroprotektorami należą m.in. glukozamina, siarczan chondroityny, MSM. Ich działanie polega na ochronie chrząstki stawowej wskutek zwiększenia syntezy składników chrząstki (glikozoaminoglikanów) i redukcji jej uszkodzeń poprzez wspomaganie wytwarzania chondrocytów (czyli komórek tworzących chrząstkę) i kwasu hialuronowego. Hamują również destrukcyjne działanie enzymów i mediatorów zapalnych oraz usuwają zakrzepy i złogi włóknika. Mimo licznych danych mówiących o korzystnym wpływie chondroprotektorów w profilaktyce chorób stawów, nie wszystkie aspekty ich działania zostały do końca wyjaśnione.

Dysplazja a przeciwutleniacze

Przeciwutleniacze to grupa związków blokujących i hamujących procesy utleniania w organizmie i żywności poprzez likwidację wolnych rodników tlenowych, których udział wykazano również w rozwoju i przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów.

Do przeciwutleniaczy zaliczamy witaminę C, witaminę E, glutation, cysteinę, kwas moczowy, karotenoidy, melatoninę, flawonoidy, luteinę, likopen, jony metali – cynku, selenu, krzemu i manganu.

Pozostałe dodatki żywieniowe

Pomocne mogą być również frakcje niezmydlające się oleju sojowego i oleju z awokado (Avocado/Soybean Unsaponifiables – ASU). Stwierdzono, że hamują one aktywność czynników katabolicznych (rozkładających) produkowanych przez komórki chrząstki, które odpowiadają za powstawanie zmian zwyrodnieniowych. Związki te poprawiają również zakres ruchów chorych zwierząt i pozwalają zmniejszyć dawki leków przeciwzapalnych.

Wykazano, że dobrym dodatkiem żywieniowym jest małż odławiany w Nowej Zelandii – omułek nowozelandzki (Perna canaliculus). Zawiera on w swoim składzie wiele związków mających zastosowanie w profilaktyce i leczeniu chorób stawów – nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (EPA, DHA), glikozoaminoglikany (m.in. siarczan chondroityny), aminokwasy (np. glutaminę), witaminy C i E, związki mineralne – cynk, miedź i magnez.

Składniki te działają synergistycznie i korzystnie wpływają na ograniczenie stanu zapalnego. Spowalniają niszczenie chrząstki stawowej oraz wspomagają naprawę uszkodzonej tkanki. Omułek wchodzi w skład niektórych gotowych karm bytowych, stanowi również dodatki dietetyczne.

Suplementację powyższymi dodatkami należy przeprowadzać, jeśli jest to konieczne. Przed ich wprowadzeniem do diety konieczne jest sprawdzenie składu gotowej karmy i ustalenie, czy zachodzi potrzeba dodatkowego stosowania powyższych składników.

Dysplazja u psa i jej profilaktyka

U psów ze skłonnością do dysplazji częstotliwość wystąpienia jej objawów może być zredukowana przez kontrolę masy ciała i racjonalne żywienie. U psów młodych i rosnących należy dbać o prawidłowy wzrost i rozwój przez właściwą dietę – unikanie przekarmiania oraz nadmiernej podaży wapnia i innych związków mineralnych.

Szczenięta w okresie wzrostu powinny mieć zapewnioną odpowiednią ilość ruchu, ale nie może być on zbyt obciążający.

Bezwzględnie przeciwwskazany przed osiągnięciem pełnego rozwoju układu kostno-mięśniowego jest ruch w formie intensywnego treningu – tj. biegi długodystansowe np. przy rowerze, bieganie po twardych nawierzchniach, skoki, bieganie po schodach.

Dla szczeniąt ras dużych i olbrzymich rozpoczęcie intensywnego treningu można rozpocząć w wieku 14-16 miesięcy (nawet 18 miesięcy u największych ras).

Jeśli chodzi o profilaktykę długofalową niewskazane jest dopuszczanie do rozrodu osobników ze stwierdzoną dysplazją (jeśli obydwóch rodziców dotyczy problem, szansa na urodzenie zdrowego szczenięcia wynosi 7%).

 

Karmy i artykuły dla Waszych Psiaków znajdziecie w naszym fundacyjnym sklepieSprawdź – kliknij tutaj

Bibliografia

  1. Adamiak Z. „Ortopedia i traumatologia stawów kończyn i układu ścięgnowo-mięśniowego psów i kotów”; Galaktyka, 2006, 58-62
  2. Piermattei D., Fio G., DeCamp C. „Handbook of small animal orthopedics and fracture repair”; Elsevier, 2006, 475-482
  3. Millis D., Levine D. „Canine rehabilitation and physical therapy”; Elsevier, 2014, 558-559
  4. Miller L.A., „Pies z chorobą zwyrodnieniową stawów. Niefarmakologiczne metody leczenia”; Weterynaria w Praktyce, dodatek chirurgiczno-rehabilitacyjny 10/2016, 36-40
  5. Ceregrzyn M., Lechowski R., Barszczewska B. „Podstawy żywienia psów i kotów”; Edra Urban & Partner, 2016, 354-363
  6. Fries C.L, Remedios A.M. „The pathogenesis and diagnosis of canine hip dysplasia: A review”; Canadian Veterinary Journal, 1995, 494-502
  7. Fossum T.W. i wsp. „Chirurgia małych zwierząt, tom 3”; Elsevier, 2013, 283-294
Pokaż wiecej

Anna Łukoś

Jestem studentką V roku Weterynarii UCMW w Krakowie. Działką, która szczególnie pociąga mnie w weterynarii, jest medycyna zwierząt egzotycznych. Jestem miłośniczką wszystkich zwierząt, ale szczególną sympatią darzę psy. Prywatnie od 13 lat towarzyszy mi dama rasy owczarek niemiecki o wdzięcznym imieniu Goya (od włoskiego gioia – radość 😊). Oprócz niej zamieszkują ze mną również gekony lamparcie.

Powiązanie artykuły

97 Comments

  1. Pingback: paper writer
  2. Pingback: buy custom paper
  3. Pingback: paper help writing
  4. Pingback: gay male cam chat
  5. Pingback: local gay sex chat
  6. Pingback: gay discord chat
  7. Pingback: gay mens chat
  8. Pingback: gay rulette chat
  9. Pingback: fcn free gay chat
  10. Pingback: dating for free
  11. Pingback: singles websites
  12. Pingback: datesite
  13. Pingback: interracial dating
  14. Pingback: a free dating site
  15. Pingback: dating personal
  16. Pingback: chat with singles
  17. Pingback: buy vpn now
  18. Pingback: business vpn cost
  19. Pingback: cyber ghost vpn
  20. Pingback: best vpn 2018
  21. Pingback: iowa online casino
  22. Pingback: 3kidnapping
  23. Pingback: free hot slots
  24. Pingback: free slots 1
  25. Pingback: 3handbags
  26. Witam. A czy mógłbym by ktoś życic okiem na to zdiecie??? Biodro buldoga francuskiego. Co jest z nim nie tak?? Nie mam tu jak wkleić zdieixa

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Back to top button